Aktualności

Kortyzol, znany również jako „hormon stresu”, jest naturalnym hormonem steroidowym produkowanym przez nadnercza. Odgrywa istotną rolę w regulacji metabolizmu i układu immunologicznego. Pomaga organizmowi w radzeniu sobie ze stresem wzmacniając działanie adrenaliny i noradrenaliny oraz wpływając na stężenie glukozy we krwi. Nieprawidłowe stężenie kortyzolu we krwi może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Przyczyny zbyt wysokiego stężenia kortyzolu (hiperkortyzolemii)

1. Zespół Cushinga spowodowany nadmiernym wydzielaniem kortyzolu przez nadnercza jest najczęstszą przyczyną hiperkortyzolemii.
2. Długotrwały stres psychiczny lub wysiłek fizyczny może prowadzić do przewlekle podwyższonego poziomu kortyzolu.
3. Niedoczynność i nadczynność tarczycy.

Objawy zbyt wysokiego stężenia kortyzolu:

1. Przyrost masy ciała – zwłaszcza w okolicach brzucha, twarzy i karku.
2. Hiperglikemia: Podwyższony poziom cukru we krwi, często prowadzący do cukrzycy.
3. Nadciśnienie tętnicze.
4. Zmniejszenie masy mięśniowej i siły, przewlekłe zmęczenie.
5. Cienka, podatna na siniaki skóra, z rozstępami na brzuchu, udach i piersiach.
6. Zmiany nastroju w tym depresja, lęk, drażliwość.
7. Osteoporoza.
8. Zaburzona odporność.

 

Przyczyny zbyt niskiego stężenia kortyzolu (hipokortyzolemii)

1. Choroba Addisona – autoimmunologiczne schorzenie, w którym układ odpornościowy atakuje nadnercza, prowadząc do ich niewydolności i niskiego poziomu kortyzolu.
2. Wtórna niedoczynność nadnerczy: może być wynikiem uszkodzenia przysadki mózgowej, która nie wydziela wystarczającej ilości ACTH, hormonu stymulującego nadnercza do produkcji kortyzolu.
3. Odstawienie leków kortykosteroidowych po długotrwałym stosowaniu bez kontroli lekarza.

Objawy zbyt niskiego stężenia kortyzolu:

1. Niewyjaśniona utrata wagi ciała.
2. Niskie ciśnienie krwi – hipotensja, która może prowadzić do zawrotów głowy i omdleń.
3. Chroniczne zmęczenie i osłabienie mięśni.
4. Problemy trawienne – nudności, wymioty, ból brzucha.
5. Zaburzenia nastroju, depresja, drażliwość.
6. Przebarwienia skóry: w chorobie Addisona może wystąpić hiperpigmentacja, zwłaszcza na dłoniach, stopach, łokciach i w miejscach narażonych na ucisk.

 

Wsparcie lekarza endokrynologa w zaburzeniach wydzielania kortyzolu jest niezbędne – specjalista przeprowadza dokładny wywiad uwzględniając objawy i zleca konieczne badania laboratoryjne. W zależności od ich wyników może zalecić leczenie farmakologiczne, operacyjne lub radioterapię tam, gdzie interwencja chirurgiczna nie jest możliwa. Objawów wskazujących na zaburzenia w wydzielaniu kortyzolu nie wolno bagatelizować ani ignorować, bo jego nieprawidłowe stężenie może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i życia.